![blaðgræna blaðgræna](/tn/300/users/b9/vulkan/img/bla_graena.jpg)
Árið 1996 varð eldgos í Vatnajökli, með upptök norðan Grímsvatna
og mikið jökulhlaup streymdi til sjávar. Mikið af eldfjallaösku, leir og sandi barst út í hafið sunnan Íslands. Fljótlega kom í ljós á myndum gervihnatta yfir Norður Atlantshafi, að plöntusvif blómstruðu skyndilega í hafinu sunnan lands.
Gat það verið að gróður svifþörunga í hafinu hefði tekið við sér vegna efna sem bárust út í Norður Atlantshafið í jökulhlaupinu?
Var það efni ef til vill járn?
Skyldi askan frá Eyjafjallajökli í fyrra hafa valdið mikilli blómgun svifþörunga í Atlantshafi?
Það er margt sem bendir til að járn geti hjálpað til með að draga koltvíoxóð út úr andrúmsloftinu og niður í hafið.
Ef svo er, þá er möguleiki að aukið járn í hafinu geti hjálpað til með að draga úr eða vinna á móti hlýnun jarðar.
Þetta er tengt hlutverki járns í myndun blaðgrænu, sem er sambærilegt við mikilvægi járns í að mynda haemoglobín í blóði okkar.
Við borðum lifur eða spínat til að taka inn meira járn.
Svifþörungar í hafinu hafa blaðgrænu og nýta sólarorku til vaxtar.
Járn er nauðsynlegt efni í blaðgrænu, en járn er í mjög litlum mæli í sjó, og takmarkar það því mjög mikið bæði vöxt
og fjölgun svifþörunganna.
Fyrsta myndin sýnir dreifingu blaðgrænu í hafinu, en hún er áberandi mest norðarlega á norðurhveli. Hins vegar er sjór umhverfis miðbaug tær og dauður.
![Sunda Sunda](/tn/300/users/b9/vulkan/img/sunda.jpg)
Það var um 1980 að Bandaríski haffræðingurinn John Martin benti á, að ef til vill væri hægt að orsaka mikla fjölgun svifþörunga í hafinu með því að dreifa járni á yfirborð hafsins.
Það merkilegasta sem gerist við fjölgun svifþörunga og plöntusvifs almennt í hafinu er það, að þessar lífverur neyta koltvíoxíðs og lækka þannig koltvíoxíðmagn hafsins of andrúmsloftsins.
Er hægt að draga úr hlýnun jarðar með því einfalda bragði að strá járni á hafið?
Þetta er spennandi spruning, og hafa nú tilraunir hafist til að prófa það í raun.
Það er ótrúlega lítið járn í sjónum, eða um það bil einn partur af milljarði.
Það stafar af því að járn leysist upp mjög treglega í sjó.
Af þeim sökum eru járnbirgðir fyrir svifþörungana mjög takmarkaðar. Eins og seinni myndin sýnir, þá getur sjórinn tekið upp koltvíoxíð úr andrúmsloftinu, sem er bundið í vefji svifþörunga. En til þess þarf járn að vera fyrir hendi.
Svifþörungarnir falla síðan til botns og þar með grefst koltvíoxíðið í setmyndunum á hafsbotni.
Járn-ríka kerfið
pumpar‟ þannig koltvíoxíð niður úr andrúmsloftinu og niður á hafsbotn. Það gæti á þann hátt dregið úr hlýnun jarðar. En þetta er kenningin; hver er raunveruleikinn? Nú eru að hefjast tilraunir með að bera járn á stór svæði hafsins. Það hafa verið gerðar fjórtán tilraunir síðan 1993,
en það er of snemmt að dæma um árangurinn.
Við skulum fylgjast vel með þessu merkilega máli.
Ég bendi á vefsíðu sem vísindamenn frá tólf háskólum gera út, og veita frekari upplýsingar um dreifingu járns á hafið:
http://isisconsortium.org/page.do?pid=46115
Bæta við athugasemd [Innskráning]
Ekki er lengur hægt að skrifa athugasemdir við færsluna, þar sem tímamörk á athugasemdir eru liðin.