Orsök skjálftans undir Japan

Föstudaginn 11. marz 2011 skall á mikill jarðskjálfti af stærðargráðunni 8,9  undan norðaustur strönd Japans, með upptök á 24 km dýpi í jarðskorpunni, og 4 metra há flóðbylgja fylgdi í kjölfar hans.  Þessar miklu hamfarir er afleiðing af stöðugum flekahreyfingum á þessu svæði, þar sem Kyrrahafsflekinn sígur niður undir Japan.  Á þessum flekamótum skríður Kyrrahafsflekinn áfram á um 8 til 9 sm hraða á ári, og sígur niður undir Japan, með um 30 gráðu halla frá láréttu.  Sigbelti eru stórkostlegasti vígvöllur jarðskorpuhreyfinga á jörðu.  Hér leysist úr læðingi um 85% af allri jarskjálftaorku á jörðinni, og hér verða stærstu eldgosin.  Þetta gerist þegar um 100 km þykkur fleki sígur niður í möttul jarðar.  Flekinn er gerður úr eldri jarðskorpu, um eitt hundrað og þrjátíu milljón ára gamall hér á Kyrrahafsflekanum hjá Japan, og flekinn er því kaldur, þungur og vill síga niður í heitari og eðlisléttari möttulinn undir.  Þetta er sýnt á myndinni fyrir ofan, sem er þverskurður frá austri (hægri) til vesturs (vinstra megin).  Þetta þversnið nær um 340 km niður í jörðu.  Tölurnar og litir sýna hita í flekanum, en neðra borð hans er vel yfir 1200^oC.  Á mörkum flekana myndast kvika, sem rís og gýs á yfirborði í eldfjöllum Japans.   Neðri myndin sýnir þverskurð af sigbeltinu undir Japan, en hér er það sýnt langt niður í jörðu, eða allt að mörkum kjarna og möttuls (CMB) í um 2700 km dýpi.  Flekinn er blálitaði flekkurinn, sem sígur niður í möttul.  Slikar sneiðmyndir af jörðu eru nú fáanlegar, og eru þær að gjörbylta þekkingu okkar á innri gerð plánetunnar okkar.  Það mikilvægasta við sigbeltin er, að sennilega eru þau aðal mótorinn í hreyfingu flekanna.  Það er sigið á flekanum niður í sigbeltið, sem dregur allan flekan með sér, eins og blautt handklæði sígur af borðbrúninni og niður á gólf.   Hér er þyngdarkrafturinn einfaldlega að verki, svo lengi sem flekinn er eðlisþyngri en heiti möttulinn umhverfis.

Athugasemdir

[Sumarliði Einar Daðason, 11.3.2011 kl. 19:51]

Ég er einn af þeim sem fylgist með þessu frá sjónarhorni áhugamanns. Ég hef enga djúpa þekkingu á þessu sviði og því skal nálgast mín afskipti fyrst og fremst út frá því.
Þú talar um að continental plates hreyfast eins og handklæði eftir yfirborði jarðar. Hér á landi er ameríkuflekinn og evrópu-asíuflekinn að fara í sitt hvora áttina. Hvaða áhrif gæti það haft þegar þrýstingur minnkar hér á landi með tillit til þess að við erum með eina af tveimur beintengingu yfirborðs við möttul jarðar í Bárðarbungu?
Eru ekki að skapast kjöraðstæður hér á landi fyrir stórt eldgos á næstu áratugum?

[Haraldur Sigurðsson, 11.3.2011 kl. 20:16]

Ég sé enga ástæðu til að halda að skilyrði séu neitt að breytast hér á landi.  Gliðnun flekamótanna sem kljúfa Ísland er nokkuð stöðugt fyrirbæri, og fer hægt. Þótt mikið gangi á hinumegin á jarðkúlunni, er engin ástæða til að halda að gauragangurinn berist hingað.

[Sumarliði Einar Daðason, 11.3.2011 kl. 23:44]

Ég geri mér grein fyrir því að þú þarft að vera mjög varkár í því sem þú segir.
Ég veit að þú veist hvað "Butterfly-Effect" er.