Jökulsá á Fjöllum

Er það ímyndun hjá mér?  En mér sýnist Jökulsá á Fjöllum, þar sem hún renur hjá Upptyppingum, sýna óvenjulegt rennsli í dag. Ef þið skoðið línuritið sem fylgir (frá Veðurstofu Íslands) þá sjáið þið vel  hina hefðbundnu sveiflu, sem kemur í ána daglega undanfarna sex daga:  toppurinn við Upptyppinga er um kl. 22 eða 23 á kvöldin (ca. 207 til 217 rúmmetrar á sek.), en lágmark rennslis er um kl. 13 til 14 á dagin (ca. 155 til 170 rúmmetrar á sek.).  Síðan í nótt sýnir áin annað mynstur. Toppinum var ekki náð um miðnætti, eins og venjulega, en í staðinn hélst rennsli nokkuð stöðugt allan dag (um 180 til 185 rúmm. sek.), eins og línuritið sýnir.  Á hádegi í dag var áin í 182 rúmm. sek. í staðinn fyrir um 155 til 160 venjulega.  Af einhverjum ástæðum hefur daglega sveiflan truflast.  Er það breytt veðurfar, eða eitthvað annað?  Fylgjumst með...

Kröflumynstrið komið í Bárðarbungu

 

 

Ég hef verð að bíða eftir því að sjá Kröflumynstrið um breytingar á landhæð í Bárðarbungu.  Nú virðist það ef til vill vera komið. Þegar Kröflueldar geisuðu, frá 1975 til 1984,  þá var eitt höfuð einkenni þeirra að land innan öskjunnar og umhverfis reis hægt or rólega í nokkrar vikur eða mánuði, eins og fyrsta myndin frá Axel Björnssyni sýnir,  þar til landsig gerðist mjög hratt.  Þið sjáið að stundum skifti landris metrum í miðju öskjunnar.  Siginu fylgdu skyndileg kvikuhlaup neðanjarðar og á stundum lítil sprungugos á yfirborði.  Krafla orsakaði byltingu í skilningi okkar á virkni íslenskra eldstöðva, eins og Páll Einarsson hefu bent á.   Í dag rakst ég loks á gögn frá GPS mælum umhverfis Bárðarbungu, sem sýna svipað mynstur og Krafla gerði. Þau má finna hér, á vefsíðu Jarðvísindastofnunar Háskóla Íslands: http://strokkur.raunvis.hi.is/gps/DYNC_3mrap.png

Önnur mynd sýnir lóðréttu hreyfinguna á GPS stöðinni á Dyngjuhálsi, norður af Bárðarbungu.   Lóðrétta hreyfingin er ekki mikil, enda er Dyngjuháls nokkuð langt frá öskju Bárðarbungu, en mynstrið kemur nú fram þrisvar lengst til hæfri á myndinni, með hægfara ris og síðan hratt sig.  Risið er að öllum líkindum tengt streymi kviku úr djúpinu og upp í grunna kvikuþró undir  öskjunni. Þegar vissri hæð, eða vissum þrýstingi er náð í kvikuþrónni, þá hleypur kvikan út í ganginn og askjan sígur.  Gögnin frá Dyngjuhálsi eru uppfærð á átta tíma fresti (rauðu púnktarnir).   GPS mælingarnar verða því mikilvægar til að meta hegðun gangsins. Búast má við að lítið gerist í ganginum á meðan landris er hægt og stöðugt, þar til landris nær krítískri hæð.  Þá verður kvikuhlaup úr þrónni undir öskjunni og inn í ganginn, sem getur valdið því að gangurinn rýkur áfram norður í gegnum jarðskorpuna – eða gýs.